นิทเทศแห่งมัคคอริยสัจ
___________
นิทเทศ ๑๙ ว่าด้วย สัมมาวายามะ
(๒๖ เรื่อง)
หมวด จ. ว่าด้วย ปกิณณกะ
อุปสรรคของการประกอบสัมมาวายามะ
ข. เครื่องผูกพันจิต ๕ อย่าง
เครื่องผูกพันจิตที่ที่ภิกษุนั้นยังตัดขาดไม่ได้ ๕ อย่างนั้น เป็นอย่างไร เล่า ?
ภิกษุ ท ! ในกรณีนี้ ภิกษุเป็นผู้ไม่ปราศจากราคะ ไม่ปราศจาก ฉันทะ ไม่
ปราศจากความรัก ไม่ปราศจากความกระหาย ไม่ปราศจากความเร่าร้อน ไม่
ปราศจากตัณหา ในกาม ภิกษุใด เป็นดังกล่าวนี้ จิตของภิกษุนั้น ย่อมไม่น้อมไปเพื่อ
ความเพียรเครื่องเผากิเลส เครื่องตามประกอบ เครื่องกระทำอย่างติดต่อไม่ขาดสาย
(คือไม่เป็นไปเพื่อสัมมาวายามะ) : อย่างนี้แล เป็นเครื่องผูกพันจิตอย่างที่หนึ่ง ที่เธอนั้นยัง
ตัดให้ขาดไม่ได้.
ภิกษุ ท ! ในกรณีนี้ ภิกษุเป็นผู้ไม่ปราศจากราคะ ไม่ปราศจาก ฉันทะ ไม่
ปราศจากความรัก ไม่ปราศจากความกระหาย ไม่ปราศจากความเร่าร้อน ไม่
ปราศจากตัณหา ในกาย ภิกษุใด เป็นดังกล่าวนี้ จิตของภิกษุนั้น ย่อมไม่น้อมไปเพื่อ
ความเพียรเครื่องเผากิเลส เครื่องตามประกอบ เครื่องกระทำอย่างติดต่อไม่ขาดสาย
(คือไม่เป็นไปเพื่อสัมมาวายามะ) : อย่างนี้แล เป็นเครื่องผูกพันจิตอย่างที่สอง ที่เธอนั้นยัง
ตัดให้ขาดไม่ได้.
ภิกษุ ท ! ในกรณีนี้ ภิกษุเป็นผู้ไม่ปราศจากราคะ ไม่ปราศจาก ฉันทะ ไม่
ปราศจากความรัก ไม่ปราศจากความกระหาย ไม่ปราศจากความเร่าร้อน ไม่
ปราศจากตัณหา ในรูป ภิกษุใด เป็นดังกล่าวนี้ จิตของภิกษุนั้น ย่อมไม่น้อมไปเพื่อ
ความเพียรเครื่องเผากิเลส เครื่องตามประกอบ เครื่องกระทำอย่างติดต่อไม่ขาดสาย
(คือไม่เป็นไปเพื่อสัมมาวายามะ) : อย่างนี้แล เป็นเครื่องผูกพันจิตอย่างที่หนึ่ง ที่เธอนั้นยัง
ตัดให้ขาดไม่ได้.
ภิกษุ ท ! อย่างอื่นยังมีอีก : ภิกษุ ฉันอาหารอิ่มท้องแล้ว ตามประกอบ
ความสุขในการนอน สุขในการเอน สุขในการซบเซา อยู่ ภิกษุใดเป็นดังกล่าวนี้ จิต
ของภิกษุนั้น ย่อมไม่น้อมไปเพื่อความเพียรเครื่องเผากิเลสเครื่องตามประกอบ
เครื่องกระทำอย่างติดต่อไม่ขาดสาย(คือไม่เป็นไปเพื่อสัมมาวายามะ) : อย่างนี้แล เป็น
เครื่องผูกพันจิตอย่างที่สี่ ที่เธอนั้นยังตัดให้ขาดไม่ได้.
ภิกษุ ท ! อย่างอื่นยังมีอีก : ภิกษุ ประพฤติพรหมจรรย์ โดยหวัง เข้าสู่เทพ
นิกาย พวกใดพวกหนึ่ง ว่า "ด้วยศีลนี้ วัตรนี้ ตบะนี้ พรหมจรรย์นี้ เราจักเป็นเทพเจ้า
หรือเป็นเทพยดาอย่างใดอย่างหนึ่ง" ดังนี้ ภิกษุใด เป็นดังกล่าวนี้ จิตของภิกษุนั้น
ย่อมไม่น้อมไปเพื่อความเพียรเครื่องเผากิเลส เครื่องตามประกอบ เครื่องกระทำอย่าง
ติดต่อไม่ขาดสาย (คือไม่เป็นไปเพื่อสัมมาวายามะ) : อย่างนี้แล เป็น เครื่องผูกพันจิตอย่างที่
ห้า ที่เธอนั้นยังตัดให้ขาดไม่ได้.
เครื่องผูกพันจิต ๕ อย่าง เหล่านี้แล ของภิกษุนั้น อันเธอยังตัดให้ ขาดไม่ได้.
ภิกษุ ท ! ภิกษุใด ยังละเครื่องตรึงจิตห้าอย่างเหล่านี้ไม่ได้ ยังตัด เครื่องผูกพัน
จิตห้าอย่างเหล่านี้ไม่ได้, แล้ว ; ภิกษุนั้นหนอ จักถึงความเจริญงอกงาม ไพบูลย์ ใน
ธรรมวินัยนี้ : นั้นไม่เป็นฐานะที่จะมีได้.
-มู.ม. ๑๒/-๒๐๔- ๒๑๐/๒๒๗ – ๒๓๒
ที่มา: อริยสัจจากพระโอษฐ์ ภาคปลาย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น